همانطور که می‌دانید سرطان از خطرناک‌ترین بیماری هایی است که انسان با آن دسته پنجه نرم کرده ما در این مطلب اطلاعاتی درباره سرطان روده که از شایع‌ترین این مدل سرطان است را بررسی می‌کنیم و راه های درمان، جلوگیری و تشخیص این بیماری خطرناک را با شما درمیان خواهیم گذاشت. برای کسب اطلاعات در این مورد با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.
سرطان روده چیست؟
سرطان روده به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های سرطانی در جهان شناخته شده است. سرطان‌روده به شکل یک توده خطرناک از سلول‌های بدخیم در دیواره روده تشکیل می‌شود که با گذشت زمان، می‌تواند به اندازه کافی بزرگ شود تا به بخش‌های دیگر از بدن منتقل شود. اگرچه سرطان روده در هر سنی می‌تواند رخ دهد، اما بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال اتفاق می‌افتد.
علل ابتلا به سرطان‌روده شامل مواردی مانند ژنتیک، تغذیه نامناسب، فعالیت بدنی ناکافی، سابقه بیماری التهابی روده، مصرف الکل و سیگار، سن بالا، و سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان‌روده می‌شود. عوامل خطرزا دیگری مانند استفاده بیش از حد از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، مصرف داروهای ضد بارداری شامل استروژن و پروژسترون، و مصرف بیش از حد گوشت قرمز و فرآورده‌های گوشتی هم می‌توانند به ابتلا به سرطان روده کمک کنند 
چه اقداماتی باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان روده می‌شود؟
احتمال ابتلا به سرطان روده را می‌توان با انجام اقداماتی کم کرد. مهمترین اقداماتی که می‌توان برای کاهش این خطر انجام داد عبارتند از:
- انجام آزمایش‌های اسکرینینگ: برای کاهش خطر ابتلا به سرطان‌روده، بهتر است بر اساس راهنمایی پزشک خود، آزمایش‌های اسکرینینگ روده را انجام دهید. آزمایش‌های اسکرینینگ شامل آزمایش فوکال پلاستیک (FOBT)، کولونوسکوپی و تصویربرداری مجازی روده هستند.
- رعایت یک رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم شامل مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، محصولات غله کامل، ماهی و ماکیان، و محدود کردن مصرف گوشت قرمز و فرآورده‌های گوشتی است.
- انجام فعالیت بدنی: انجام فعالیت بدنی معمولی مانند پیاده‌روی، شنا، راه رفتن طولانی مدت و دوچرخه سواری می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این سرطان کمک کند.
- محدود کردن مصرف الکل و ترک سیگار: مصرف الکل و سیگار باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان‌روده می‌شوند.
- پرهیز از مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی: استفاده بیش از حد از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
- انجام معاینات پزشکی مرتب: معاینات پزشکی مرتب باعث شناسایی زودهنگام سرطان‌روده و درمان بهتر آن می‌شود.
اقدامات فوق به تنهایی می‌توانند خطر ابتلا به این سرطان را کم کنند، شما می‌توانید با مراجعه به صفحه آزمایش تشخیص سرطان روده در منزل و انجام تست از سلامت خود اطمینان حاصل کنید و در صورت تشخیص خطر راهکارهایی را برای کاهش ریسک خود بگیرید. برای مثال اگر شخصی در خانواده شما سابقه سرطان داشته باشد، ممکن است پزشک بخواهد آزمایش‌های اسکرینینگ را برای شما تجویز کند تا از سلامت شما اطمینان کامل حاصل کند. بنابراین، محافظت از سلامت روده با رعایت یک سبک زندگی سالم، انجام آزمایش‌های اسکرینینگ و شناسایی زودهنگام سرطان روده، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند و از تاثیرات آن در سلامت بدن جلوگیری کند.
انواع سرطان روده
سرطان‌روده یکی از پر رواج‌ترین نوع سرطان در جهان است. سرطان روده از دو نوع اصلی بدخیم (کارسینوم) و خوش‌خیم (آدنوم) تشکیل شده است.
- سرطان کولون (روده بزرگ): این نوع سرطان در بخشی از روده بزرگ که به نام کولون (Colon) شناخته می‌شود، شکل می‌گیرد. بیشترین سابقه‌های خطر برای سرطان کولون عبارتند از تغذیه نامناسب، افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دارند، سنین بالا، تاریخچه آبله‌تیفوئید و دیگر بیماری‌های روده.
- سرطان رکتوم (مستقیم): این نوع سرطان در قسمت پایینی روده بزرگ (مستقیم) که به طول آن حدود 20 سانتی متر است، شکل می‌گیرد. این نوع سرطان رایج‌تر در افراد جوان و نسبتاً نادر در افراد بالای 50 سال است. عوامل خطر برای سرطان رکتوم عبارتند از سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، تاریخچه آبله‌تیفوئید و دیگر بیماری‌های روده.
علاوه بر این دو نوع، سرطان‌های روده بزرگ می‌توانند در انواع دیگری مانند سرطان سیگموئید (بخشی از روده بزرگ در نزدیکی مستقیم) و سرطان ترکیبی (که همزمان در دو بخش از روده بزرگ شکل می‌گیرد) هم دیده می‌شوند.
- سرطان سیگموئید نوعی دیگر از سرطان‌روده بزرگ است که در بخشی از روده بزرگ به نام سیگموئید، در نزدیکی مقعد واقع شده است، شکل می‌گیرد. این بخش از روده بین رکتوم (مستقیم) و کولون (روده بزرگ) واقع شده و برای غلظت مواد ازبین‌رفته به‌کار می‌رود.
علائم سرطان سیگموئید ممکن است شامل دسته ای از رگه‌های خونی در مدفوع، اسهال و یا یبوست، درد شکمی، خونریزی رکتال، تغییرات در شکل مدفوع و احساس عدم تخلیه کامل مدفوع باشد.
سرطان سیگموئید معمولاً در افراد بالای 50 سال بیشتر دیده می‌شود و عوامل خطر شامل سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده، سابقه بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت التهابی و یا سندرم لینچ است. همچنین، مصرف زیاد گوشت قرمز، نبودن فیبر کافی در رژیم غذایی و افراد دارای چاقی و یا نارسایی‌های ایمنی می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان سیگموئید شود.
پزشکان چطور سرطان روده را تشخیص می دهند؟
تشخیص سرطان‌روده به روش‌های مختلفی از جمله روش‌های فیزیکی، بالینی، آزمایشگاهی و تصویربرداری انجام می‌شود. در ادامه به معرفی هر یک از این روش‌ها پرداخته می‌شود:
- آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی سطح برخی مارکرهای توموری مانند CEA (آنتی‌ژن کارسینوما خمیری) و CA 19-9 (آنتی‌ژن کارسینوما 19-9) صورت می‌گیرد. افزایش سطح این مارکرها ممکن است نشان‌دهنده وجود تومورهای بدخیم در روده باشد.
- آزمایش مدفوع: یکی از روش های اولیه برای کشف این سرطان است. این آزمایش به بررسی مدفوع برای یافتن نشانه هایی مانند خون، مخلوط باکتری، و سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. در این آزمایش، نمونه مدفوع برای تشخیص نشانه های سرطانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. شما می‌توانید برای انجام این آزمایش در منزل از متخصصان ما کمک بگیرید.
- بررسی فیزیکی: پزشک با بررسی شکم و رکتوم (بخش پایینی روده بزرگ) می‌تواند نشانه‌های سرطان‌روده را شناسایی کند. این شامل بررسی شکم برای شناسایی توده‌ها و بررسی رکتوم برای تشخیص خونریزی و یا نواحی دردناک است.
- کولونوسکوپی: این روش یکی از موثرترین و دقیق‌ترین روش‌های تشخیص سرطان روده است. در این روش یک تابه کولونوسکوپ به کمک یک سیم تلسکوپی با یک دوربین برای بررسی داخل روده به دست پزشک وارد می‌شود. در این روش، پزشک می‌تواند توده‌های سرطانی را شناسایی کرده و برای بیوپسی و ارزیابی بیشتر به آنها دسترسی پیدا کند.
- تصویربرداری شامل رادیولوژی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری از مغز و اعصاب با استفاده از MRI، تصویربرداری پزشکی با استفاده از پرتوهای X و PET (تصویربرداری انبساطی موقعیت) است. این روش‌ها برای شناسایی سرطان‌روده و بررسی انتشار آن به نسج‌های اطراف کاربرد دارند.
- آندوسکوپی: در این روش، یک تابه آندوسکوپ به داخل رکتوم و روده وارد می‌شود تا بتوان به صورت مستقیم داخل روده را مشاهده کرد. این روش برای بررسی احتمال وجود سرطان روده، جراحی روی روده، بررسی علائم خونریزی و درد شکمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
7. بررسی ژنتیکی: این روش بررسی دقیق ژنتیکی فرد و شناسایی متغیرهای ژنتیکی که به افزایش خطر سرطان‌روده می‌انجامد. تشخیص ژنتیکی برای فردی که در خانواده تاریخچه این سرطان داشته باشد می‌تواند به کشف و پیشگیری از سرطان‌روده کمک کند.
آزمایش تشخیصی مولکولی: این آزمایش‌ها برای شناسایی ژن‌های مشخصی که با سرطان روده همراه هستند، صورت می‌گیرد. این آزمایش‌ها برای پیش‌بینی خطر ابتلا به سرطان‌روده، تشخیص سرطان در مراحل اولیه، انتخاب روش درمانی بهتر و بررسی پاسخ به درمان استفاده می‌شوند.
تشخیص این سرطان نیازمند بررسی هایی است که با همکاری متخصصان گوارش، جراحان و رادیولوژیست ها انجام می‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که آزمایش های تشخیصی ابتدایی نتایج قطعی ندهند، معمولاً به انجام آزمایش های تشخیصی پیشرفته‌تر مانند آندوسکوپی با برداشت نمونه بافت (بیوپسی) و یا بررسی دقیق ژنتیکی فرد، نزدیک شده و در صورت لزوم به عمل جراحی روده روی می‌آورند.
اگر شما نگران و یا در معرض خطر ابتلا به سرطان‌روده هستید، بهتر است با پزشک خود درباره برنامه‌های غربالگری سرطان روده صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند با توجه به سابقه پزشکی شما و شرایط خاص شما، برنامه غربالگری مناسبی را برای شما تعیین کند.
نشانه‌های سرطان روده
نشانه های سرطان‌روده ممکن است در ابتدای بیماری بسیار مشابه نشانه های معمولی باشند و به همین دلیل تشخیص دقیق آن سخت است. با این حال، برخی از نشانه هایی که می‌توانند به سرطان روده اشاره کنند عبارتند از:
تغییر در الگوی مدفوع: اگر شما تغییراتی در الگوی مدفوع خود از جمله اسهال، یبوست و یا تغییر در شکل مدفوع خود مشاهده کردید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
خون در مدفوع: اگر شما خون در مدفوع خود مشاهده کردید، باید به هر حال به پزشک خود مراجعه کنید، حتی اگر این نشانه با سرطان‌روده مرتبط نباشد.
درد شکم و تب: درد شکم و تب به علت سرطان روده نیستند، اما اگر همراه با تغییرات دیگر نظیر تغییر الگوی مدفوع و خون در مدفوع باشند، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
در کل، نشانه های این سرطان ممکن است بسیار متنوع باشند و بسته به مرحله و موقعیت بیماری، می‌توانند شامل یک یا تعدادی از این نشانه ها باشند. به هرحال، اگر نشانه هایی که فوق الذکر شده را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا امکان تشخیص و درمان زودهنگام بیماری فراهم شود.
نرخ بقای سرطان روده است؟
سرطان روده به عنوان یکی از بیماری‌های شایع در جهان محسوب می‌شود. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2020، بیش از 1.9 میلیون نفر جهانی در سال 2020 به بیماری سرطان‌روده مبتلا شده بودند که حدود 10٪ از این موارد به دلیل عامل وراثتی بوده و 90٪ از آنها به دلیل عوامل محیطی و شیمیایی ایجاد شده‌اند.
در ایران هم، سرطان روده یکی از شیوع بیماری‌های سرطانی است. طبق آمار سازمان نظام پزشکی ایران در سال 1398، سرطان‌روده به عنوان دومین بیماری سرطانی پرشیوع در مردان و زنان ایران بوده است و در کل بیش از 8000 نفر در ایران به دلیل این بیماری درگذشته‌اند.
در یک گزارش از مرکز آمار ایران، نشان داده شده است که در سال ۱۳۹۵ (2016 میلادی)، بیش از ۲۲ هزار نفر در ایران سرطان روده درآنها تشخیص داده شده است. همچنین، نرخ شیوع سرطان‌روده در مردان بیشتر از زنان بوده و استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، گلستان و یزد دارای بیشترین نرخ شیوع این بیماری در ایران هستند.
از طرفی، بر اساس گزارش از وزارت بهداشت در سال 1397، در استان تهران 2884 نفر به دلیل این سرطان مراجعه کرده‌اند که این عدد در استان خراسان رضوی 2373 نفر، استان فارس 1728 نفر، استان کرمان 1486 نفر و استان اصفهان 1324 نفر بوده است.
از این جهت می‌توان گفت که برای کاهش شیوع سرطان‌روده در هر استان ایران، آگاهی و پیشگیری در مورد عوامل خطر و موارد پیشگیری مانند تغذیه سالم، ورزش، صرفه‌جویی در مصرف دارو، ازمایش‌های اسکرینینگ و… اهمیت بالایی دارد.
امار نجات یافتگان سرطان روده در ایران و جهان بستگی به مراحل بیماری و نوع درمان متفاوت بوده و بر این اساس آمار جهانی، نرخ بقای پنج ساله بیماران سرطان‌روده حدود ۶۴٪ است، به این معنی که بیشتر از شصت درصد افرادی که از این سرطان رنج می‌برند، پس از پنج سال هنوز زنده هستند. در بیمارانی که در مرحله اول و دوم سرطان‌روده تشخیص داده می‌شوند، نرخ بقای پنج ساله به بیشتر از ۹۰٪ می‌رسد. اما در مراحل پیشرفته تر بیماری، این نرخ کاهش می‌یابد.
در ایران هم، نرخ بقای پنج ساله بیماران سرطان روده بر اساس آمار سازمان سلامت جهانی، در حدود ۴۷ درصد است. این نرخ در سال‌های اخیر افزایش یافته است، به طوری که در سال ۱۳۹۷، این نرخ ۴۲ درصد بوده است. با این حال، نرخ بقای بیماران در مراحل پیشرفته تر بیماری، به دلیل پیشرفت کم در درمان و مراقبت های پالیاتیو، کاهش می‌یابد.
نتیجه گیری
با توجه به مطالبی که درباره سرطان‌روده بیان شد، می‌توان نتیجه گیری کرد که سرطان روده به عنوان یکی از پر شیوع ترین انواع سرطان در جهان شناخته شده است. شیوع این بیماری در کشورهای غربی بالاتر از کشورهای آسیایی و خاورمیانه است ولی اخیراً شیوع آن در بسیاری از کشورهای آسیایی هم افزایش یافته است. عوامل مختلفی مانند سن، تغذیه نامناسب، فعالیت بدنی کم، سابقه خانوادگی، سابقه بیماری‌های التهابی روده و مصرف سیگار و الکل به عنوان عوامل خطر ابتلا به سرطان‌روده شناخته شده‌اند.
شناخت نشانه‌های سرطان روده و انجام آزمایش‌های پیشگیری و تشخیص سرطان‌روده، نقش بسیار مهمی در درمان و پیشگیری از این بیماری دارد. تشخیص سرطان روده با استفاده از روش‌های مختلفی مانند کولونوسکوپی، تست خون مخفی و تصویربرداری امکان‌پذیر است.
