اگر تا به حال مشکلات معده یا روده داشته‌اید، در این شرایط احتمالا یکی از تست‌هایی که پزشک شما تجویز کرده تست مدفوع بوده است. این آزمایش می‌تواند در مدفوع شما انواع مختلفی از ویروس‌ها، باکتری‌ها یا سایر میکروب‌هایی را شناسایی کند که ممکن است شما را بیمار کنند. این بیماری‌ها ممکن است به شکل عفونت، آلرژی، مشکلات خونی یا گوارشی بروز کنند.
آزمایش مدفوع چیست؟
آزمایش مدفوع ممکن است با نام‌های “نمونه مدفوع” یا “کشت مدفوع” نیز شناخته شود، اما برخی آزمایش‌های مدفوع از نوع کشت نیستد. بلکه تست‌های مدفوع دارای انواع مختلفی می‌باشند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. این آزمایش در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها اهمیت زیادی دارد. زیرا آنالیز و تحلیل مدفوع، پزشک را از بیماری‌های دستگاه گوارش بیماران آگاه خواهد کرد. گاهی آزمایش مدفوع سه مرحله‌ای است و لازم است نمونه طی سه مرحله گرفته شود.
نمونه گیری مدفوع برای انجام آزمایش مدفوع، در منزل شما انجام می‌شود.
به راحتی در منزل و با دسترسی به اینترنت می‌توان درخواست آنلاین آزمایش را ثبت کرد. پس از آن نمونه در منزل از شما گرفته شده و برای مراحل بعدی فرستاده خواهد شد. بنابراین دیگر نیازی به مراجعه به مکان‌های درمانی وجود ندارد. روند کار به این صورت است که پرسنل نمونه‌گیری به محل شما مراجعه کرده و بدون وجود هیچ مشکلی می‌توانید در منزل خود نمونه را جمع‌آوری کرده و به آن‌ها تحویل دهید. همچنین پس از تفسیر و بررسی نمونه در آزمایشگاه توسط افراد متخصص می‌توان نتیجه تست را در اسرع وقت به صورت آنلاین یا چاپی دریافت کرد.
کاربردهای آزمایش مدفوع کدامند؟
آزمایش‌هایی که در زیر عنوان شده، کاربردهای مختلف آزمایش مدفوع در تشخیص انگل‌ها، ویروس‌ها و سایر موارد است که هر کدام به سنجش فاکتور خاصی در مدفوع می‌پردازند:
• آزمایش خون مخفی در مدفوع Fecal Occult Blood Test
• آزمایش تریپسین و کیموتریپسین
• تست سم کلستریدیوم دیفیسیل
• تست تخمک و انگل
• تست چربی مدفوع
• آزمایش کشت کمپیلوباکتر
• تست روتا ویروس که یک ویروس عفونی و مسری است.
• تست ویروس یرسینیا انتروکلی تیکا
• تست مدفوع آنتی ژن ژیاردیا
• آزمایش کشت سالمونلا
• آزمایش گلبول سفید
انواع آزمایش مدفوع
یک نمونه مدفوع را می‌توان به روش‌های مختلفی مورد آزمایش قرار داد:
• نوع اول آزمایش مدفوع به منظور بررسی وجود خون در مدفوع فرد انجام می‌شود (Occult Blood) که می‌تواند ناشی از اسهال عفونی، خونریزی در دستگاه گوارش یا سایر شرایط باشد. با این حال مواردی هم وجود دارد به خصوص در کودکان که بر اثر فشار سفتی مدفوع ممکن است پارگی‌هایی ایجاد شود. این پارگی‌ها منجر به خونریزی خواهد شد که به آن شقاق نیز می‌گویند.
• نوعی دیگر کشت مدفوع است (Stool Culture). مدفوع را می‌توان برای باکتری‌های عامل بیماری کشت داد. البته همه باکتری‌های مدفوع باعث ایجاد مشکل نمی‌شوند. در واقع، حدود نیمی از مدفوع را باکتری‌ها تشکیل می‌دهند که بیشتر آن‌ها برای فرآیند هضم لازم هستند. اما کشت مدفوع به منظور شناسایی باکتری‌هایی به کار می‌رود که بیماری‌زا هستند.
• نوع دیگر تست آزمایش مدفوع برای تشخیص انگل است (Stool Examination). اگر کودک اسهال طولانی مدت یا سایر علائم روده‌ای داشته باشد، این آزمایش برای وجود هر گونه انگل یا تخمک تجویز خواهد شد. اگر هنگام بررسی مدفوع زیر میکروسکوپ تخم انگل مشاهده شود، کودک باید برای آلودگی انگلی مورد درمان قرار گیرد.
آزمایش مدفوع برای کودک و نوزاد چگونه است؟
از آن‌جایی که سیستم ایمنی در نوزادان و کودکان کمی ضعیف‌تر است و گاهی بیشتر از سایرین در معرض عفونت، انگل‌های واگیردار یا عدم رعایت بهداشت هستند، انجام آزمایش مدفوع برای آن‌ها می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. روش نمونه‌گیری آزمایش مدفوع کودک نیز مانند سایر افراد است و دستورالعمل خاصی ندارد.
آزمایش مدفوع SE چیست؟ Stool Examination
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، این تست نیز نوعی آزمایش مدفوع است که به بررسی پاتوژن‌های انگلی موجود در سیستم گوارش می‌پردازد و عوامل به وجود آورنده آن را شناسایی می‌کند. در این آزمایش ابتدا مدفوع از نظر ظاهری شامل رنگ و تراکم ارزیابی می‌شود، سپس هر گونه انگل، تخم انگل یا وجود سلول‌هایی مثل گلبول سفید و قرمز را به کمک میکروسکوپ مشخص می‌کند. توجه داشته باشید که اگر برای درمان آلودگی‌های انگلی اقدامی جهت درمان صورت نگیرد، باعث تضعیف سیستم ایمنی خواهد شد.
شرایط انجام آزمایش مدفوع
نکاتی وجود دارد که در هنگام نمونه گرفتن از مدفوع باید به آن‌ها توجه کرد:
• از 72 ساعت قبل از گرفتن نمونه مدفوع، باید از مصرف آنتی بیوتیک‌هایی از قبیل مترانیدازول و تتراسیکلین خودداری نمایید و در صورتی که مصرف نموده‌اید حتما باید به پزشک اطلاع دهید.
• به هیچ عنوان نمونه مدفوع نباید با آب یا ادرار مخلوط شود.
• در هنگام نمونه‌گیری اگر از توالت فرنگی استفاده می‌کنید، مراقب باشید که نمونه نباید با آب موجود در کاسه توالت مخلوط شود.
• مقدار نمونه جهت آزمایش حدود 5 گرم معادل یک نخود از چند محل مختلف مدفوع است که آن را با قاشکی که به شما تحویل می‌دهند باید به داخل ظرف منتقل کنید.
• اگر متوجه وجود مایعی در ظرف شدید، به هیچ عنوان آن را دور نریزید و مدفوع را داخل مایع مخلوط کنید.
• اگر نمونه‌گیری در منزل انجام شود، باید ظرف مدت 30 دقیقه به آزمایشگاه برسد.
• برای نمونه‌گیری آزمایش مدفوع نوزاد یا فرد بزرگسالی که از پوشک استفاده می‌کند، نمونه باید از روی پوشک برداشته شود. این نمونه در اسرع وقت بعد از اجابت باید جمع‌آوری شود، فقط مراقب باشید که با الیاف پوشک مخلوط نشود.
• اگر نمونه مدفوع به حالت مایع بود، ابتدا آن را در طرفی با دهانه گشاد جمع کرده، سپس به مقدار 5 سی سی از آن را درون ظرف نمونه بریزید.
• بدنه بیرونی ظرف نباید آلوده به مدفوع باشد.
• درب ظرف حاوی نمونه باید محکم بسته شود.
هزینه انجام آزمایش
قیمت آزمایش مدفوع به نوع آزمایشی که پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند، بستگی دارد. بنابراین این هزینه‌ها کمی متغیر هستند. اما هرساله تعرفه‌هایی از سوی وزارت بهداشت منتشر می‌شود.
نمونه مدفوع S/E
یک مرحله‌ای (S/E 1)
هزینه تست با تعرفه آزاد: ۱۵۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه: ۱۲۰۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه نیروی مسلح: ۴۵۰۰ تومان
دومرحله‌ای(S/E 2)
هزینه تست با تعرفه آزاد: ۲۶۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه: ۲۰۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه نیروی مسلح: ۸۰۰۰ تومان
سه مرحله‌ای(S/E 3)
هزینه تست با تعرفه آزاد: ۳۷۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه: ۲۹۰۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه نیروی مسلح: ۱۱۵۰۰ تومان
خون پنهان در مدفوع O/B
یک مرحله‌ای(OB 1)
هزینه تست با تعرفه آزاد: ۱۲۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه: ۹۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه نیروی مسلح: ۳۵۰۰ تومان
دومرحله‌ای(OB 2)
هزینه تست با تعرفه آزاد: ۲۰۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه: ۱۵۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه نیروی مسلح: ۶۰۰۰ تومان
سه مرحله‌ای(OB 3)
هزینه تست با تعرفه آزاد: ۲۸۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه: ۲۱۵۰۰ تومان
هزینه تست با بیمه نیروی مسلح: ۸۵۰۰ تومان
سوالات متداول
آیا اشخاصی که دچار اسهال یا دفع خونی هستند نیز در منزل می‌توانند نمونه‌گیری انجام دهند؟
بله، توصیه می‌شود در شرایطی که مراجعه حضوری برای فرد سخت است از این امکان استفاده کند، ولی باید توجه کرد که چنین نمونه مدفوع‌هایی باید سریع به آزمایشگاه منتقل شوند.
آیا مصرف برخی داروهای خاص می‌تواند بر نتیجه آزمایش تاثیر داشته باشد؟
بله، مصرف داروهای آنتی بیوتیک می‌تواند بر نتیجه تست موثر باشد.
آیا نمونه مدفوع گرفتن از کودک خطر دارد؟
خیر، نمونه‌گیری در کودکان هیچ گونه خطری ندارد. کافی است کودک خود را راهنمایی کنید که چگونه به درستی نمونه را جمع‌آوری کند. در ضمن باید به او بگویید که این کار لطمه‌ای به سلامتی‌اش وارد نمی‌کند.
آیا این آزمایش نیاز به ناشتا بودن دارد؟
خیر، برای این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست.
چرا در آزمایش کشت مدفوع نمونه باید تازه باشد؟
تازه بودن مدفوع در این آزمایش از این نظر دارای اهمیت است که نسبت باکتری‌های مدفوع که قرار است مورد آزمایش قرار گیرد، نباید تغییر کند. زیرا در صورت تغییر دیگر نمی‌تواند نمایانگر وضعیت طبیعی باکتری‌ها باشد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.