در مورد ضرورت آزمایش ناباروری در زنان و مردان، ذکر این نکته در ابتدا ضروری است که از بین هفت زوجی که ازدواج کنند یک زوج دچار مشکلات نازایی است. نازایی دلایل متفاوتی دارد، که ۳۰ درصد مرتبط با مردان و ۷۰ درصد در ارتباط با زنان است. برای تشخیص نازایی روش‌های متعددی برای زنان و مردان وجود دارد که یکی از مهمترین آنها انجام تست ناباروری برای زنان و هم برای مردان است. در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
چرا باید آزمایش تشخیص ناباروری را انجام بدهیم؟
ناباروری خصوصا در زنان یکی از مشکلات پیچیده به شمار می‌رود که اگر تشخیص داده شود، در مواقعی می‌تواند درمان شود. ناباروری می‌تواند به علت مشکلات هورمونی و یا کمبود ذخیره تخمدانی در بانوان باشد. بنابراین زمانی که یک زن با ناباروری مواجه باشد پزشک معالج آزمایش تشخیص ناباروری برای او تجویز می‌کند که وضعیت بدن او را از لحاظ هورمون‌هایی مثل تستسترون و پرولاکتین آنالیز کند.
آزمایش تشخیص ناباروری در زنان
نکته‌ای که باید در نظر بگیرید این است که نازایی دوطرفه است. زمانی که یک زوج به علت نازایی به متخصص مراجعه می‌کند هر دو طرف باید تست ناباروری دهند و بررسی شوند. در آزمایش تشخیص ناباروری یک زن ابتدا از لحاظ تخمدانی باید بررسی‌های لازم صورت گیرد و یک سونوگرافی واژینال انجام شود. از طریق سونوگرافی واژینال ذخیره تخمدان مشخص می‌شود. یکی دیگر از روش‌های آزمایش تشخیص ناباروری در زنان دادن آزمایشهای هورمونی است که تیروئید و هورمون پرولاکتین بررسی می‌شوند. یکی از آزمایشهای مهم که در این زمینه انجام می‌شود آزمایش AMH یا ذخیره تخمدان است که بعد از این آزمایش لوله‌های رحمی حتما بررسی می‌شود. برای تشخیص علل نازایی نمونه تست پاپ اسمیر از دهانه رحم هم انجام می‌شود. در نهایت با تشخیص دادن نازایی می‌توان شروع به درمان ناباروری کرد.
آزمایش تشخیص ناباروری در مردان
بارداری در مردان نیازمند توانایی کافی بیضه برای تولید کردن اسپرم، تخلیه موثر آن در واژن و توانایی رسیدن آن به تخمک است. آزمایش‌هایی که برای تست ناباروری مردان صورت می‌گیرد برای مشخص شدن نقص در هر یک از فرایندهای گفته شده است.
• تجزیه و تحلیل منی: پزشک ممکن است چند نمونه مایع منی بخواهد که از طریق خود ارضایی یا قطع رابطه و انزال در یک ظرف تمیز صورت گیرد. آزمایش ادرار هم از نظر وجود اسپرم در آن ممکن است بررسی شود.
• آزمایش هورمون: برای مشخص‌کردن سطح تستوسترون و هورمون‌های مردانه انجام می‌شود.
• آزمایش ژنتیک: برای تعیین نقص‌های ژنتیکی که باعث ناباروری می‌شود صورت می‌گیرد.
• نمونه‌برداری بیضه: برای شناسایی ناهنجاری‌هایی که موثر در ناباروری یا بازیابی اسپرم هستند، انجام می‌شود.
• در موقعیت‌های خاص امکان انجام رادیولوژی نیز وجود دارد. در شرایط دیگر آزمایش‌هایی که کیفیت اسپرم را ارزیابی می‌کنند ممکن است انجام شود.
نکات مهم در مورد تست ناباروری
در زمان آزمایش ناباروری مردان نکات زیر باید رعایت شود:
– تا ۳ روز قبل از انجام آزمایش از هرگونه فعالیت جنسی باید پرهیز شود.
– قبل از انجام آزمایش از سیگار کشیدن اجتناب کنید.
– یک هفته قبل از آزمایش انزال نداشته باشید.
بررسی‌های تکمیلی
اگر نتایجی که حاصل از آزمایشات اسپرموگرام به دست می‌آید غیر طبیعی باشد، ممکن است آزمایشات بیشتری انجام شود یا آقا به یک متخصص اورولوژی ارجاع داده شود. این تست‌ها شامل موارد زیر هستند:
• آزمایش رنگ آمیزی اسپرم (بررسی اسپرم زنده)
• آزمایش آنتی بادی‌های ضد اسپرم (زمانی که تحرک اسپرم خیلی مختل شده باشد.)
• بررسی DNA اسپرم ( اگر آزمایشاتی که در بالا به آنها اشاره کردیم را یک آقا انجام داد و علت ناباروری او مشخص نشد، باید فرد از لحاظ کروموزومی آنالیز شود.)
هیستروسالپنگوگرافی
هیستروسالپنگوگرافی مختصرا HSG گفته می‌شود. در این روش از داخل رحم و لوله رحم تصویربرداری رنگی به کمک اشعه ایکس انجام می‌شود. این روش سرپایی است و ممکن است کمتر از ۵ دقیقه طول بکشد. بهترین زمان برای استفاده از این روش بعد از پایان یافتن پریود و قبل از تخمک‌گذاری است.
سونوهیستروگرافی
یک روش ایمن و بدون درد برای بررسی کردن داخل رحم که به تشخیص خونریزی‌های غیرطبیعی واژن کمک می‌کند. بهترین زمان برای انجام این تست یک هفته بعد از قاعدگی است که باعث عدم عفونت شود. نیاز به آمادگی قبلی هم ندارد.
آزمایش اسپرم
سلامت و زنده بودن اسپرم‌های یک مرد در آزمایش اسپرم آنالیز می‌شود. در این آزمایش سه عامل اصلی که در سلامت اسپرم نقش دارند سنجیده می‌شوند. یعنی تعداد، شکل و حرکت اسپرم‌ها. معمولاً پزشکان به شکل جداگانه دو یا سه بار آنالیز اسپرم را انجام می‌دهند تا بتوانند اطلاعات کافی برای سلامت اسپرم‌ها را به دست آورند. بهتر است این آزمایش‌ها با فاصله ۷ روز و طی دو تا سه ماه انجام شود.
سونوگرافی واژینال
در سونوگرافی ترانس واژینال اندام‌های داخل لگنی زنان بررسی می‌شوند. در هنگام سونوگرافی واژینال که یک تصویربرداری داخل رحمی است رحم، واژن، دهانه رحم، آندومتر، تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و مثانه آنالیز می‌شوند. این سونوگرافی بدون درد است و به علت استفاده از امواج رادیویی کاملا بی‌خطر است. در این سونوگرافی امواج صوتی با فرکانس بالا می‌توانند جزئیات دقیق‌تری را ایجاد کنند.
هیتروسکوپی
در روش هیدروسکوپی یک دستگاه با قطر کم وارد رحم می‌شود. این دستگاه دارای دوربین کوچک و نور است که امکان مشاهده قسمت‌های داخلی رحم را برای پزشک مهیا می‌کند.
اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها
در بدن هر فرد سطح مشخصی از هورمون‌ها وجود دارد که با توجه به جنسیت آنها می‌تواند متفاوت باشد. زنان و مردان از نظر هورمون‌های جنسی با هم متفاوت هستند. همین مسئله باعث می‌شود که فیزیولوژی بدن آنها و خلق و خوی رفتاری آنها از یکدیگر متفاوت باشد. اندازه‌گیری سطح هورمون‌های بدن تعیین‌کننده سلامت بدن است به همین علت اگر این فاکتور تغییر کند، نشان دهنده شروع بیماری است. بدن بانوان از این نظر که بیشتر مستعد بیماری‌های سخت است باید جدیت بیشتری نسبت به آزمایشهای هورمونی زنانه داشته باشند.
بررسی ذخیره تخمدان
در درمان ناباروری زنان یکی از اقدامات اولیه، ارزیابی ذخیره تخمدان است. برای بررسی کردن ذخیره تخمدان‌ها از دو روش آزمایشهای هورمونی و سونوگرافی واژینال استفاده می‌شود.
لاپاراسکوپی
یکی از شیوه‌های مدرن جراحی که برای عمل‌های جراحی در قسمت شکم و لگن انجام می‌شود لاپاراسکوپی است. در حین این عمل ابزار‌های باریک و ظریف از طریق برش‌های بسیار کوچک وارد شکم و قسمت‌هایی از لگن می‌شود. یکی از ابزارهایی که در این عمل به شکم وارد می شود لاپاراسکوپ یا دوربین لاپاراسکوپی است که یک تصویر زنده از شکم و یا لگن به مانیتور ارسال می‌کند که باعث می‌شود تیم جراحی بتوانند همه روند جراحی را کنترل کنند.
هزینه آزمایش ناباروری
با توجه به اینکه آزمایشات ناباروری مراحل متفاوتی در زنان و مردان دارد، اقلامی که در روند این آزمایش استفاده می‌شود متفاوت است. همچنین با توجه به بیمه‌ای که هر فرد دارد، این هزینه‌ها می‌تواند متفاوت باشند. هزینه آزمایشات را وزارت بهداشت، درمان و آموزش تعیین می‌کند.
هزینه تست AMH با تعرفه آزاد: 445000 تومان
هزینه تست Semen Analysis با تعرفه آزاد: 29000 تومان
هزینه تست Semen Analysis با بیمه تامین اجتماعی: 22000 تومان
نگاه کلی
همانطور که در متن به آن اشاره کردیم، از هر ۷ زوج یکی از آنها نابارور است. علت‌های ناباروری می‌توانند متفاوت باشند. بعد از مشخص شدن نابارور بودن یک زوج، می‌توان شروع به درمان ناباروری کرد. برای تعیین ناباروری آزمایشهای مختلفی برای مردان و زنان وجود دارد که به آنها پرداختیم، بر همین اساس هزینه‌های تست ناباروری هم متفاوت خواهد بود. در روند تعیین ناباروری هم زن و هم مرد باید آزمایش تشخیص ناباروری مربوطه را انجام دهند.
در پایان، در مورد بارداری نیز، اگر می خواهید اطلاعاتتان بیشتر باشد، دو مقاله همه چیز در مورد بارداری و علائم بارداری چیست می‌تواند برای شما مفید باشد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.