پروستات چیست؟ انواع بیماری‌های پروستات و درمان‌های آن

شاید بسیاری از شما بدانید پروستات چیست و چه کاری انجام می‌دهد. اما آیا اطلاعات شما درباره مشکلات مرتبط با پروستات و زمان مراجعه به پزشک هنگام وجود مشکل پروستات کافی است؟ آیا می‌دانید بیماری پروستات چیست و چگونه درمان می‌شود؟ علائم پروستات چیست؟ یا اینکه بزرگ شدن پروستات نشانه چیست؟ و در نهایت عوارض بیماری پروستات چیست؟

به دلیل اهمیت حفظ سلامت پروستات، مردان باید به طور منظم معاینه پروستات و چکاپ‌های مربوطه را انجام دهند زیرا خطر ابتلا به بیماری پروستات به ویژه سرطان پروستات، اغلب در سنین بالای 50 سال افزایش می‌یابد. بنابراین، تشخیص زودهنگام آن با انجام آزمایش پروستات کمک بسیاری به روند درمان خواهد کرد. برای این منظور آزمایش پروستات را امتحان کنید.

با هم نگاهی بیاندازیم به اینکه اصلا پروستات چیست، پروستات مرد کجاست و چه نقشی در بدن مردان ایفاء می‌کند.  

پروستات کجاست؟ وظایف آن چیست؟

در ابتدا بپردازیم به اینکه پروستات کجاست؟ غده پروستات غده‌ای به اندازه گردو است که بین مثانه و آلت تناسلی قرار دارد و دقیقا در جلوی راست روده می‌باشد. اما کار پروستات چیست؟ مجرای ادرار از مرکز پروستات، از مثانه به آلت تناسلی می‌گذرد و اجازه می‌دهد ادرار از بدن خارج شود. پروستات مایعی ترشح می‌کند که اسپرم را تغذیه و از آن محافظت می‌کند. در حین انزال، پروستات این مایع را به مجرای ادرار می‌فرستد و همراه با اسپرم به عنوان منی از بدن خارج می‌کند. وازدفران (vas deferens) اسپرم را از بیضه‌ها به وزیکول‌های منی می‌آورد. وزیکول‌های منی همان غددی هستند که مایع منی را تولید می‌کنند.

درد پروستات کجاست؟

غده پروستات درست در زیر مثانه قرار دارد و مجرای ادرار را احاطه کرده است. پروستاتیت یک بیماری پروستات است که منجر به درد در کشاله ران، ادرار دردناک، مشکل در ادرار کردن و سایر علائم می شود.

انواع بیماری‌های پروستات

بیماری‌های مرتبط با مشکل پروستات شامل موارد زیر هستند:

• پروستاتیت: نوعی التهاب پروستات است که گاهی به دلیل عفونت ایجاد می‌شود. معمولا هم تجویز قرص برای التهاب پروستات  شامل آنتی بیوتیک‌ها است که دراکثر مواقع به راحتی قابل درمان است.
• بزرگ شدن پروستات: بزرگی پروستات را هیپرتروفی خوش خیم پروستات یا BPH نیز می‌نامند. تغییر اندازه طبیعی پروستات معمولا همه مردان بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مشکلات در ادرار کردن که با افزایش سن نیز بیشتر می‌شود می تواند ناشی از تغییر حجم طبیعی پروستات و بزرگ شدن آن باشد. استفاده از برخی داروها یا جراحی می‌توانند BPH را درمان کنند.
• سرطان پروستات: این نوع سرطان معمولا شایع ترین نوع سرطان در مردان است اما احتمال مرگ در سرطان پروستات به گونه‌ای است که تنها یک نفر از هر 41 مرد مبتلا به سرطان پروستات جان خود را از دست می‌دهد. برای درمان سرطان پروستات می‌توان از جراحی، پرتودرمانی، هورمون درمانی و شیمی درمانی استفاده کرد. البته برخی از مردان تصمیم می‌گیرند که درمان سرطان پروستات را به تعویق بیاندازند که به آن انتظار هوشیارانه گویند.

دلیل مبتلا شدن به پروستات

واقعا علت بزرگ شدن پروستات چیست؟ علت سرطان پروستات چه می‌تواند باشد؟ هر چند دلیل مبتلا شدن به پروستات را نمی توان به طور قطع مشخص کرد اما علت بزرگ شدن پروستات را می‌توان در سن و سابقه خانوادگی افراد یافت. این دو عامل ممکن است احتمال ابتلای فرد به آن را افزایش دهند. جالب است بدانید که از هر 10 مرد، 8 مرد در نهایت دچار بزرگی پروستات خواهند شد. حدود 90 درصد از مردان بالای 85 سال BHP دارند و حدود 30 درصد از مردان علائم خود را آزاردهنده می‌دانند.

سرطان پروستات در چه سنینی شایع است؟

سرطان پروستات عمدتا مردان بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با افزایش سن نیز خطر ابتلا به آن افزایش خواهد یافت. شایع ترین سن برای مردان از نظر ابتلا به پروستات بین 65 تا 69 سالگی است. اگر زیر 50 سال باشید، خطر ابتلا بسیار کم است ولی کسانی که سابقه ژنتیکی سرطان پروستات در خانواده آن‌‌ها وجود دارد لازم است توجه بیشتری در این باره داشته باشند بنابراین ظهور علائم پروستات در جوانان نیز باید مورد اهمیت قرار گیرد.

آیا خودارضایی باعث سرطان پروستات می‌شود؟

آمارها حاکی از این است که رابطه جنسی خطری برای ابتلا به سرطان پروستات ندارد اما خودارضایی مکرر به طرق مختلف و در زمان‌های مختلف می تواند احتمال ابتلای سرطان پروستات را بالا ببرد. همچنین خودارضایی مکرر در سنین کمتر برای مثال در مردان 20 تا 30 ساله نسبت به سنین بالاتر خطر بیشتری دارد.

بر طبق تحقیقات، مردان جوانی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به سرطان پروستات هستند، اگر بدن آن‌ها به طور طبیعی سطوح بالایی از هورمون‌‌های مردانه را تولید کند (همان هورمون‌هایی که به آن‌ها میل جنسی شدید می‌دهد) در معرض خطر بیشتری خواهند بود. بنابراین خود عمل خودارضایی باعث ایجاد خطر نمی‌شود، بلکه از آنجایی که خودارضایی بیشتر به معنای میل جنسی بیشتر است، آندروژن‌های بیشتری بافت‌های پروستات را شستشو می‌دهند. البته این استدلال هنوز به طور قطع ثابت نشده است.

عوارض سرطان پروستات چیست؟

• گسترش سرطان: سرطان پروستات در صورت عدم درمان می‌تواند به اندام‌های مجاور مانند مثانه شما سرایت کند یا از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی شما به استخوان‌ها یا سایر اندام‌ها برسد. گسترش سرطان همچنین ممکن است باعث درد و شکستگی در استخوان‌ها شود. هر چه سرطان بیشتر گسترده شود، احتمال پاسخ آن به درمان نیز کمتر خواهد شد.
• بی اختیاری: هم سرطان پروستات و هم درمان آن ممکن است باعث ایجاد بی اختیاری در فرد شوند. درمان بی اختیاری به بدن فرد، نوع و شدت سرطان در او دارد. گزینه‌های درمانی مناسب می‌توانند شامل دارو، جراحی و بافت برداری باشند.
• اختلال در نعوظ: اختلال نعوظ می‌تواند ناشی از سرطان پروستات یا درمان آن از جمله جراحی، پرتودرمانی یا درمان‌های هورمونی باشد.

آیا سرطان پروستات کشنده است؟

ریسک ناشی از سرطان پروستات می‌‌تواند به این بستگی داشته باشد که سرطان پروستات بدخیم یا خوش‌خیم است. اما به طور کلی سرطان پروستات را باید به عنوان یک بیماری جدی تلقی کرد زیرا پس از سرطان ریه دومین عامل مرگ در مردان آمریکایی به شمار می‌رود. از هر 41 مرد 1 نفر بر اثر سرطان پروستات جان خود را از دست می‌دهند. طول عمر بیماران سرطان پروستات به عوامل بسیاری بستگی دارد که نحوه پاسخ هر فرد به درمان سرطان می‌تواند یکی از این عوامل باشد.

علائم پروستات چیست؟

علائم سرطان پروستات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• اگر در شروع ادرار کردن مشکل دارید یا مخصوصا در شب مجبورید زیاد ادرار کنید.
• اگر هنگام ادرار کردن نیاز به تخلیه سریع ادرار دارید.
• طولانی شدن زمان ادرار
• جریان ضعیف ادرار
• احساس اینکه مثانه به طور کامل تخلیه نشده است
• خون در ادرار یا خون در منی

البته این علائم همیشه هم به معنی سرطان پروستات نیست بلکه ممکن است علائم التهاب پروستات، علائم بزرگ شدن پروستات یا علائم عفونت پروستات نیز باشد.

علائم پروستات در مردان گاهی می‌تواند به شکل‌های دیگر نیز ظاهر شود. در موارد حاد علائم سرطان پروستات پیشرفته شامل درد استخوان و کمر، از دست دادن اشتها، درد پروستات، در بیضه‌ها و کاهش وزن ناخواسته می‌باشد.

راههای تشخیص سرطان پروستات چگونه است؟

تشخیص وضعیت فرد و اینکه آیا به سرطان پروستات مبتلا شده است یا خیر را تنها می‌توان با انجام معاینات و آزمایشات مختلف تعیین کرد. در ادامه انواع آزمایشات موجود برای تشخیص سرطان پروستات را معرفی خواهیم کرد.

انواع آزمایش‌های پروستات

آزمایش پروستات مردان شامل موارد زیر است:

• آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) که خود شامل انواع مختلف اندازه گیری سطح PSA می باشد، شامل آزمایش Free PSA، PSA پیچیده و و PSA ترکیبی. در آزمایش خون PSA نیز تنها یک نمونه خون از فرد گرفته می‌شود زیرا پروستات پروتئینی به نام PSA می‌سازد که با آزمایش خون قابل اندازه گیری است. اگر PSA بالا باشد، احتمال سرطان پروستات بیشتر است اما بزرگ شدن پروستات نیز می‌تواند باعث بالا رفتن PSA شود.
• آزمایش دیجیتال رکتال پروستات DRE که می‌تواند بزرگی پروستات، توده ها یا گره های سرطان پروستات یا حساسیت‌های ناشی از پروستاتیت را تشخیص دهد.
• آزمایش اسکن یا تصویربرداری از غده پروستات مانند MRI ( به ویژه MRI چندپارامتری) و سونوگرافی ترانس رکتال پروستات در آزمایش رکتوم DRE ، معاینه‌ای فیزیکی صورت می‌گیرد که زیاد طول نمی‌کشد و معمولا با آزمایش ادرار برای پیگیری عفونت ادراری همراه است.
• در روش بیوپسی پروستات، سوزن مخصوص نمونه‌برداری در غده پروستات فرو رفته و نمونه‌گیری از این ناحیه انجام می‌شود.

درمان پروستات چگونه است؟

پروستات و درمان آن بستگی به نوع بیماری پروستات دارد. ممکن است بیماری تنها شامل یک نوع التهاب ساده یا پروستاتیت باشد که با تجویز قرص برای التهاب پروستات یا آنتی بیوتیک توسط پزشک برطرف شود. در برخی موارد نیز نیاز به داروی پروستات و تکرر ادرار یا استفاده از انواع مختلف کپسول درمان پروستات است. اما در موارد حاد مانند سرطان پروستات درمان به روش‌‌هایی مانند شیمی درمانی و جراحی صورت می‌گیرد.

انواع روش‌های درمان پروستات به شرح زیر است:

درمان بزرگی پروستات

• آلفابلوکرها: آلفابلوکرها عضلات اطراف مجرای ادرار در مردانی که دارای مشکل بزرگی پروستات هستند را کمی رها می کند بنابراین ادرار می‌تواند آزادانه جریان یابد.
• مهارکننده‌های 5 آلفا ردوکتاز: این داروی پروستات سطح خاصی از تستسترون (DHT) را کاهش می‌دهند. زمانی که DHT کمتری وجود داشته باشد پروستات کوچک می‌شود و جریان ادرار را بهبود می‌بخشد.
• جراحی برای بزرگ شدن پروستات: معمولا هیچ درمان قطعی پروستاتی  وجود ندارد که به طور کامل بزرگی پروستات را برطرف کند اما برخی از مردان برای بهبود علائم و جلوگیری از ایجاد عوارض بدتر پروستات به انجام جراحی نیاز دارند.

درمان سرطان پروستات

• پروستاتکتومی: جراحی برای سرطان پروستات با نام پروستاتکتومی شناخته می‌شود. پروستات با هدف از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌تواند تحت عمل جراحی قرار گیرد.
• پرتودرمانی: پرتودرمانی سلول‌های سرطانی پروستات را از بین می‌برد و همچنین امکان آسیب به سلول‌های سالم پروستات را نیز به حداقل می‌رساند.
• کاشت ایمپلنت‌های پرتوزا: در این روش به جای تابش پرتوهای خارج از بدن به سمت پروستات، می‌توان ایمپلنت‌های پرتوزا را در پروستات کاشت تا سلول‌های سرطانی را ازبین ببرد.
• کرایوتراپی: روش درمان کرایوتراپی شامل کشتن سلول‌های سرطانی پروستات با استفاده از انجماد می‌باشد.
• هورمون درمانی: سلول های سرطانی پروستات در پاسخ به هورمون‌‌ها رشد می‌کنند. هورمون درمانی به جلوگیری از این اتفاق کمک بسیاری خواهد کرد.
• شیمی درمانی: هنگامی که سرطان پروستات پیشرفته باشد، شیمی درمانی ممکن است به کاهش گسترش سرطان در بدن کمک کند.
• انتظار هوشیارانه: از آنجایی که سرطان پروستات اغلب آهسته رشد می‌کند، برخی از مردان مسن به تشخیص پزشک خود، درمان آن را متوقف می کنند و منتظر می‌مانند تا ببینند پس از مدتی هنوز سرطان در حال رشد است یا متوقف شده است.
• کارآزمایی بالینی: از طریق آزمایش‌های بالینی سرطان پروستات، محققان اثرات داروهای جدید پروستات را بر روی گروهی از داوطلبان مبتلا به سرطان پروستات آزمایش می‌کنند. این کار به منظور کشف داروهای جدید اثر آن و دستیابی به جدیدترین درمان پروستات انجام می‌شود.

درمان پروستاتیت

درمان پروستاتیت، بسته به نوع آن متفاوت است. داروی پروستاتیت می‌تواند شامل آنتی بیوتیک‌ها، سایر داروها باشد البته در درمان‌‌ التهاب پروستات گاهی ممکن است نیاز به انجام جراحی نیز باشد.

آیا عمل پروستات خطرناک است؟

پروستاتکتومی یک عمل جراحی جدی به شمار می‌رود که ممکن است باعث ایجاد عوارض جدی و تهدید کننده زندگی مانند لخته شدن خون در پاها و ریه‌ها، ریتم غیرطبیعی قلب، حمله قلبی، ذات الریه و عفونت شود.

آیا درمان خانگی پروستات موثر است؟

درمان پروستات در طب سنتی را می‌توان پیش از جراحی که آخرین گزینه است امتحان کرد. درمان قطعی پروستات با گیاهان دارویی شاید امکان پذیر نباشد اما تا حدودی می‌تواند به فرد کمک کند. در طب سنتی به مطالبی مانند غذاهای مضر برای پروستات، نحوه تغذیه سالم برای تقویت پروستات پرداخته شده است.  

نحوه شیمی درمانی سرطان پروستات

معمولا بیماری تیروئید یک وضعیت پزشکی است که گاهی زمان بسیاری طول می‌کشد تا درمان صورت گیرد. در طول زمان باید وضعیت بیمار به طور منظم کنترل شده و تاثیرگذاری درمان‌های مختلف بر بیمار سنجیده شود تا به گزینه مناسب برای درمان دست یافت. پس معمولا بیماری تیروئید یک وضعیت پزشکی است که گاهی زمان بسیاری طول می‌کشد تا درمان صورت گیرد. در طول زمان باید وضعیت بیمار به طور منظم کنترل شده و تاثیرگذاری درمان‌های مختلف بر بیمار سنجیده شود تا به گزینه مناسب برای درمان دست یافت.