بیماری های مقاربتی چیست؟
بسیاری از بیماریها در صورت درمان نشدن به موقع میتوانند منجر به ابتلا به بیماریهای دیگر شوند، حتی خیلی از آنها در صورتی که به مدت طولانی در بدن انسان بمانند، آسیبهای جبران ناپذیری را وارد میکنند. بسیاری از سرطانها و عفونتها هستند که اگر به موقع و در مراحل اولیه تشخیص داده نشوند، ضربات مهلکی به ارگانهای حیاتی بدن انسان وارد میکنند. ویروس HIV را در نظر بگیرید؛ این ویروس هیچ نشانه و علائمی ندارد و میتواند به مدت طولانی در بدن ما پنهان باقی بماند. نکته اصلی زنجیره خطرناکی از بیماریهاست که توسط این ویروس ایجاد میشود. HIV با پنهان ماندن در بدن کم کم سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و این موضوع انقدر ادامه پیدا میکند تا ما حتی توانایی مبارزه با یک سرماخوردگی عادی را هم نداشته باشیم. بعضی از بیماریهای مقاربتی انتقال یافته از طریق رابطه جنسی هم دارای همین مکانیزم هستند، در واقع خود HIV هم یکی از این بیماریهاست.
STD ( Sexual Transmitted Disease – بیماری مقاربتی انتقال یافته) یا STI شرایط خطرناکی است که میتواند بعد از داشتن رابطه جنسی ناامن رخ دهد. با افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری در سراسر دنیا بسیار مهم است که دستورالعملهای بهداشتی و امنیتی را رعایت کرد. خبر خوب این است که روشهای درمانی مختلفی برای انواع STDها که معمولاً شامل آنتی بیوتیک میشود، وجود دارند.
STD چیست؟
همانطور که گفته شد بیماریهای مقاربتی جنسی تحت عنوان STD یا STI (عفونتهای مقاربتی جنسی) شناخته میشوند و هر فردی ممکن است با هر فعالیت جنسی اعم از دهانی، مقعدی یا واژینال به آن مبتلا شود. این عارضه بیماری جدی است که باید به سرعت درمان شود. جالب است بدانید که بعضی از مدلهای این بیماری مانند ویروس خنثی کننده سیستم ایمنی بدن (HIV) غیرقابل درمان بوده و در صورتی که مورد مراقبت پزشکی دائمی قرار نگیرند، خطر جانی به همراه دارند.
انواع STD
- هرپس تناسلی
- HIV/AIDS
- زگیل تناسلی
- هپاتیت B
- کلامیدیا
- سیفیلیس
- سوزاک
- التهاب واژن
- تریکومونیاز
هر کسی که فعالیت جنسی داشته باشد میتواند به این بیماری مبتلا شود. استفاده از مواد مخدر هم میتواند شانس ابتلا به این عفونتهای جنسی را افزایش دهد—–. علاوه بر این، استفاده از سوزنهای استفاده شده هم در مبتلا شدن به این بیماری موثر است و طبیعتاً زمانی که فرد تحت تاثیر مواد روان گردان باشد، احتمال این که رابطه جنسی امن برقرار کند هم کمتر است.
صحبت نکردن از مسائل جنسی هم میتواند عاملی برای افزایش ریسک ابتلا به این بیماری باشد. افرادی که در زمینه صحبت کردن در مورد این بیماری احساس خجالت میکنند، طبیعتاً احتمال ان که به دنبال درمان آن هم بروند کمتر است. نکته اینجاست که بدون دنبال کردن روشهای درمانی، افراد میتوانند این بیماری را به دیگران انتقال دهند. در نتیجه خجالت نکشیدن در مورد صحبت کردن درباره علائم و تاریخچه فعالیتهای جنسی میتواند برای سلامت فرد و پارتنر و اطرافیان وی بسیار اهمیت داشته باشد.
نکته جالب اینجاست که سالانه تقریباً 20 میلیون عفونت جنسی جدید رخ میدهد و جالبتر این که تقریباً نیمی از این عدد مربوط به افراد بین 15 تا 24 سال است. سوزاک، کلامیدیا و سیفیلیس شایعترین مدلهای این بیماری هستند و علاوه بر این مبتلا شدن به سیفیلیس در دوران حاملگی در صورتی که درمان نشود، میتواند منجر به سیفیلیس ارثی در فرزند شود.
روش درمانی شتابزده پارتنر چیست؟
روش درمانی سریع پارتنر (Expedited Partner Therapy) زمانی است که پزشک متخصص بدون این که پارتنر فرد مبتلا به کلامیدیا یا سوزاک را مورد معاینه قرار دهد، برای وی نسخه تجویز میکند. در حالت عادی متخصص قبل از معاینه بیمار این کار را انجام نمیدهد، اما در این مورد منطق میگوید که اگر فردی به بیماری مقاربتی جنسی مبتلا باشد، احتمالاً پارتنر وی هم درگیر شده است. این روش از عفونت بیشتر و انتقال بیماری به افراد دیگر جلوگیری میکند.
عوامل ایجاد بیماری
STD زمانی ایجاد میشود که باکتری، ویروس یا انگلهای مختلف بدن انسان را آلوده میکنند. افراد میتوانند این میکروارگانیسمها را از طریق مایعات بدن در حین فعالیت جنسی که معمولاً واژینال، دهانی یا مقعدی هستند، منتقل نمایند. بعضی از مدلهای STD مانند سیفیلیس میتوانند به جنین هم منتقل شوند و همچنین مدلهای دیگری از این بیماری وجود دارند که از طریق خون به دیگران انتقال پیدا میکنند.
نشانهها
ممکن است در صورت داشتن STD هیچ نشانهای از خود بروز ندهید و بنابراین بهتر است در صورتی که از لحاظ جنسی فعال هستید به صورت مداوم مورد آزمایش قرار بگیرید چرا که ممکن است بدون این که بدانید حامل این بیماری هستید، آن را به دیگران منتقل کنید. برای افراد پایینتر از 25 سال پیشنهاد میشود که آزمایش سوزاک و کلامیدیا انجام شود.
بعضی از بیماران مبتلا به این عارضه هم ممکن است علائمی را از خود نشان دهند، که میتوانند شامل موارد زیر باشند:
نشانههای تناسلی
- ورم، زخم یا زگیلهای نزدیک یا روی آلت، واژن، دهان یا مقعد
- ورم، قرمزی یا خارش مزمن نزدیک آلت یا واژن
- ترشح از آلت
- ترشحات واژنی که بوی بد دارند، منجر به سوزش میشوند یا رنگ و مقدار بیشتری از حالت نرمال دارند
- خونریزی واژن در زمانی غیر از زمان دوره ماهیانه
- رابطه جنسی دردناک
نشانههای جدا از ناحیه تناسلی
- خارش پوستی
- کاهش وزن، اسهال، تب و لرز
- درد و عرق سرد در خواب
- زردی
- ادرار دردناک یا ادرار بیش از حد معمول
میزان سرایت STIها
همانطور که اشاره شد در صورتی که مبتلا به این بیماری باشید میتوانید از طریق فعالیت جنسی آن را به شخص دیگری انتقال دهید و به همین دلیل است که باید در صورت مشاهده بیماری سریعاً به متخصص برای رفع آن مراجعه کنید. پس از این که بیماری به طور کامل از بین رفت، میتوانید فعالیتهای جنسی خود را از سر بگیرید. نگران انتقال بیماری از طریق تماس معمولی مانند دست دادن یا استفاده از دستشویی عمومی نباشید.
تشخیص STI و STD
بهترین راه برای تشخیص بیماری مراجعه به پزشک متخصص و در صورت وجود علائم، توضیح آنها به وی است. متخصص با انجام یک سری از معاینات میتواند متوجه شود که دچار عفونت شدهاید یا خیر. سپس در مورد نشانهها و فعالیتهای جنسیتان سوالاتی را میپرسد که طبیعتاً بهتر است صادقانه به آنها پاسخ دهید. از دیدن پزشک متخصص اجتناب نکنید. روشهای درمانی این بیماری که پزشک مشخص میکند میتوانند:
- بسیاری از مدلهای بیماری را درمان کنند.
- علائم و نشانههای بیماری را کاهش دهند.
- شانس انتقال بیماری به دیگران را کاهش دهند.
- سلامت دوباره اندام جنسی را به شما برگردانند.
آزمایش STD
آزمایش STD متناسب برای هر بیمار به نوع بیماری بستگی دارد که شامل موارد زیر میشود:
- آزمایش ادرار
- سواب لب
- آزمایش خون
- بررسی ناحیه تناسلی
- آزمایش نمونه مایع از زخم
- آزمایش نمونه مایعات ترشح شده از ناحیه تناسلی
افرادی که دارای بیماریهای مقاربتی جنسی تشخیص داده میشوند ممکن است احساس سرخوردگی و خجالت داشته باشند، اما حقیقت این است که این اتفاق ممکن است برای هر کسی رخ دهد، میلیونها نفر در دنیا این بیماری را دارند و تقریباً تمام مردم دنیا حداقل یک بار در طول زندگی خود با آن درگیر میشوند.
درمان STD
آنتی بیوتیکها میتوانند تعداد زیادی از STDها را درمان کنند و از طریق سوزن یا به عنوان قرص آنها را مصرف میکنند. اگر پزشک متخصص برای درمان این بیماری به شما آنتی بیوتیک داد، باید طی چند روز آینده پس از مصرف احساس بهتری داشته باشید و حتی در صورتی که احساس بهتری نسبت به گذشته داشتید تا زمانی که متخصص نگفته است نباید مصرف دارو را متوقف نمایید. شما نمیتوانید داروهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و همچنین از داروهای دیگران برای رفع علائم بیماری استفاده کنید.
بسیاری از انواع STDها درمان میشوند. اگرچه که همانطور که پیشتر گفتیم بعضی از انواع آن مانند HIV قابل درمان نبوده و باید تا آخر عمر تحت مراقبت باشند. همچنین بخاطر داشته باشید که هر کس ممکن است چندین بار دچار این بیماری شود، در واقع هر بار که فعالیت جنسی خطرناک و ناامن و بدون استفاده از ابزارهای بهداشتی انجام میدهید، در معرض ابتلا به این بیماری سخت قرار میگیرید.
پیشگیری
خودداری از انجام رابطه جنسی به تنهایی محافظت کامل از هرگونه STI را ایجاد میکند. اگر به فعالیت جنسی دارید، موارد زیر را رعایت کنید:
- استفاده از کاندوم با جنس لاتکس هنگام برقراری رابطه جنسی مخصوصاً اگر پارتنرهای جنسی متعددی دارید.
- داشتن رابطه جنسی تنها با یک نفر یا حداقل تعداد محدودی از افراد میتواند ریسک ابتلا به این بیماری را بسیار کاهش دهد.
- بهتر است که پارتنر جنسی خود را با دقت انتخاب کنید، در صورتی که به شخص مقابل برای داشتن STD شک دارید، از این کار خودداری نمایید.
- به صورت مکرر آزمایش دهید. این کار از پخش شدن بیماری در میان افراد دیگر جلوگیری میکند. بهتر است اگر پارتنر خود را عوض میکنید، قبل از برقراری رابطه جنسی برای اولین بار از وی درخواست انجام آزمایش داشته باشید.
- از استعمال الکل یا مواد مخدر قبل از برقرار رابطه جنسی خودداری کنید. افرادی که تحت تاثیر این موارد هستند بیشتر به انجام رابطه جنسی امن بی توجهی کرده و در نتیجه ممکن است به بیماری مبتلا شوند.
- اگر با علائم و نشانههای STD —آشنا باشید، میتوانید به سرعت نسبت به درمان بیماری اقدام کنید و طبیعتاً هرچقدر بیشتر در مورد این بیماری اطلاعات داشته باشید، بهتر میتوانید از خود و پارتنرتان در قبال آن محافظت نمایید.
جلوگیری از انتقال STD
- تا زمانی که با پزشک متخصص مشورت نکرده و درمان نشدهاید، رابطه جنسی برقرار نکنید. زمانی که پزشک متخصص به شما چراغ سبز را بدهد میتوانید فعالیت جنسی خود را از سر بگیرید.
- دستورالعملهای پزشکی را به دقت دنبال کنید.
- برای چکاپ دوباره به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- مطمئن شوید که پارتنر یا پارتنرهای جنسیتان هم مورد معالجه قرار میگیرند.
- هنگام برقرار رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید، مخصوصاً اگر پارتنر جدیدی دارید.
واکسن HPV
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) شایعترین مدل STI در دنیاست. افرادی که به این ویروس مبتلا میشوند ممکن است هیچ نشانهای نداشته باشند و یا دچار زگیل یا ورم ناحیه تناسلی شوند. بعضی از مدلهای با ریسک بالای HPV حتی ممکن است منجر به سرطان رحم شوند.
خوشبختانه واکسنی برای جلوگیری از HPV و زگیلهای تناسلی وجود دارد. پزشکان متخصص پیشنهاد میکنند که کودکان 11 تا 12 ساله این واکسن را دریافت کنند چرا که بیشترین اثرگذاری آن قبل از زمانی است که افراد به لحاظ جنسی فعال میشوند. با این وجود این واکسن برای تمامی افراد زیر 26 سال پیشنهاد میشود و اطلاعات بروز شده در مورد آن نشان میدهد که حتی تا سن 45 سالگی میتواند از این واکسن بهره برد.
جوانانی که کمتر از 25 سال سن دارند باید به صورت سالانه مورد آزمایش STD قرار بگیرند. آزمایش مداوم طبیعتاً به پیدا و درمان کردن STDهایی که حتی ممکن است فرد از وجود آنها اطلاعی نداشته باشد، کمک بسزایی میکند.
آیا STD منجر به بیماریهای دیگر میشود؟
STD ممکن است در صورتی که درمان نشود، منجر به بیماریهای دیگری شود که تا آخر عمر فرد بیمار را اذیت کند. HIV که درمان نشود میتواند به AIDS که بسیار کشنده است تبدیل شود. سیفیلیس درمان نشده میتواند به حدی پیشرفت کند که به ارگانهای بدن و سیستم عصبی آسیب رسانده و منجر به عفونت درون جنین شود.
بیماریهای ایجاد شده توسط STD در زنان به شرح زیر هستند:
- بیماری لگن مشتعل (Pelvic Inflammatory Disease)
- حاملگی بیرون رحمی (Ectopic Pregnancy)
- ناباروری
- درد مزمن لگن
در مردان هم این بیماریها میتوانند به شرح زیر باشند:
- عفونت مجرای ادرار
- بیضههای ورم کرده و زخمگین
- ناباروری
بیماریها و عفونتهای مقاربتی جنسی کاملاً رایج هستند. اگر در نواحی تناسلی خود احساس ناراحتی مانند خارش یا سوزش یا دیگر نشانههای احتمالی STD کردید، با پزشک متخصص این موضوع را در میان بگذارید. آنتی بیوتیکها معمولاً میتوانند عفونت را به طور موفقیتآمیز درمان کنند. اکثر اوقات بیماری بدون تبدیل شدن به معضل طولانی مدت درمان میشود. در بعضی موارد مانند HIV ممکن است به درمان تا آخر عمر نیاز پیدا کنید. استفاده از کاندوم هنگام فعالیت جنسی میتواند جلوی این بیماری را بگیرد.
سوالات متداول
بیماریهای مقاربتی چه هستند؟ بیماریهای مقاربتی انتقال یافته از طریق رابطه جنسی یا STD در واقع عفونتهایی هستند که از طریق هر مدل فعالیت جنسی که شامل دهان، مقعد، واژن و آلت میشود، منتقل میگردند. بعضی از مدلهای این بیماری مانند HIV، هنوز قابل درمان نیستند.
علت ایجاد بیماریهای مقاربتی چیست؟ مبتلا شدن به بیماریهای مقاربتی زمانی اتفاق میافتد که باکتریها، ویروسها یا انگلهای مختلف بدن انسان را آلوده میکنند و مردم میتوانند آنها را از طریق ترشحات جنسی به یکدیگر منتقل کنند.
آیا بیماریهای مقاربتی مسری هستند؟ اگر به بیماریهای مقاربتی دچار باشید، میتوانید آنها را از طریق تماس جنسی به دیگران منتقل کنید. به همین دلیل است که به محض شناسایی بیماری در بدن، باید به پزشک متخصص برای درمان مراجعه نمایید.
روش درمانی بیماریهای مقاربتی چگونه است؟ آنتی بیوتیکها میتوانند بسیاری از بیماریهای مقاربتی را درمان کنند. این داروها معمولاً به صورت تزریق با سرنگ یا قرص به بیمار داده میشود.